Hepatitis C-virus (HCV) is een bloedgedragen virus dat een ontsteking van de lever veroorzaakt. Het virus wordt voornamelijk overgedragen via direct contact met besmet bloed en behoort tot de familie van flavivirussen. HCV-infectie kan leiden tot zowel acute als chronische leverontsteking, waarbij de chronische vorm ernstige complicaties kan veroorzaken.
Het virus verspreidt zich hoofdzakelijk door bloedcontact. De belangrijkste risicofactoren omvatten:
Acute HCV-infectie verloopt vaak asymptomatisch, waardoor veel mensen zich niet bewust zijn van de infectie. Bij ongeveer 75-85% van de patiënten ontwikkelt zich een chronische infectie die zonder behandeling kan leiden tot levercirrose of leverkanker. In Nederland zijn naar schatting 25.000-30.000 mensen chronisch geïnfecteerd met hepatitis C, waarbij veel gevallen nog ondiagnosticeerd blijven.
De diagnose van hepatitis C begint met een bloedtest die antistoffen tegen het virus detecteert (anti-HCV). Bij een positieve uitslag volgt een PCR-test om te bevestigen of het virus actief aanwezig is. Aanvullende tests meten de virale belasting en bepalen de mate van leverbeschadiging door middel van elastografie of soms een leverbiopsie.
Genotypering van het virus is essentieel voor het kiezen van de juiste behandeling. In Nederland komen voornamelijk genotype 1 en 3 voor. Moderne behandelingen met Direct Acting Antivirals (DAA's) hebben de therapie gerevolutioneerd, met genezingspercentages van meer dan 95%. Deze medicijnen zijn oraal in te nemen en hebben minimale bijwerkingen vergeleken met de vroegere interferon-gebaseerde behandelingen.
Vroege detectie is cruciaal omdat moderne behandelingen zeer effectief zijn en verdere leverbeschadiging kunnen voorkomen. De behandelduur varieert van 8-12 weken, afhankelijk van het genotype en de mate van leverbeschadiging. Door de hoge succespercentages en goede verdraagbaarheid is genezing van hepatitis C nu voor vrijwel alle patiënten mogelijk.
Direct werkende antivirale middelen (DAA's) hebben de behandeling van hepatitis C revolutionair veranderd. Deze geneesmiddelen richten zich specifiek op het hepatitis C-virus en bieden genezingspercentages van meer dan 95%. In Nederland zijn verschillende DAA-combinaties beschikbaar via de apotheek op voorschrift van een specialist.
Sofosbuvir vormt de basis van meerdere effectieve HCV-behandelingen. Deze nucleotide-analoog remt de virale RNA-polymerase en wordt vaak gecombineerd met andere antivirale middelen voor optimale resultaten bij verschillende HCV-genotypen.
DAA's blokkeren specifieke enzymen die het virus nodig heeft voor replicatie. De standaard behandelduur is 8-12 weken, afhankelijk van het genotype en de ernst van de leverziekte. Deze medicijnen zijn via Nederlandse apotheken verkrijgbaar en worden volledig vergoed binnen het basispakket van de zorgverzekering.
Hoewel DAA's over het algemeen goed verdragen worden, kunnen bijwerkingen optreden. Regelmatige monitoring door de behandelend arts is essentieel voor een veilige en effectieve behandeling van hepatitis C.
Bepaalde medicijnen kunnen de werking van DAA's beïnvloeden. Protonpompremmers, bepaalde antibiotica en anti-epileptica kunnen interacties veroorzaken. Informeer altijd uw arts over alle medicijnen en supplementen die u gebruikt.
Bij zwangerschap wordt behandeling meestal uitgesteld tot na de bevalling. Patiënten met ernstige lever- of nierinsufficiëntie hebben mogelijk dosisaanpassingen nodig. Regelmatige bloedcontroles monitoren de leverfunctie en virale respons tijdens de behandeling. Uw apotheker kan u adviseren over de juiste inname en mogelijke bijwerkingen.
In Nederland wordt de behandeling van hepatitis C volledig vergoed vanuit de basisverzekering. Moderne DAA-medicijnen (Direct Acting Antivirals) zoals sofosbuvir, ledipasvir en glecaprevir/pibrentasvir staan op de GVS-lijst en zijn zonder eigen risico beschikbaar voor alle patiënten met een chronische HCV-infectie.
De behandeling van hepatitis C vindt plaats in gespecialiseerde centra onder leiding van MDL-artsen (maag-darm-lever specialisten) of internisten. Uw huisarts kan u doorverwijzen naar een van de erkende HCV-behandelcentra in Nederland. De meeste academische ziekenhuizen en grote algemene ziekenhuizen beschikken over expertise voor HCV-behandeling.
Dankzij generieke alternatieven zijn de behandelkosten aanzienlijk gedaald. Ziekenhuisapotheken spelen een belangrijke rol in de medicijnverstrekking en begeleiding. Verschillende patiëntorganisaties bieden ondersteuning en voorlichting, waaronder de Nederlandse Vereniging van Maag-, Darm- en Leverartsen (NVMDL) en Hepatitis Vereniging Nederland.
Succesvolle behandeling van hepatitis C biedt geen bescherming tegen herinfectie. Preventie blijft daarom essentieel, vooral voor risicogroepen. Belangrijke preventieve maatregelen omvatten:
Tijdens en na de behandeling zijn levensstijlaanpassingen belangrijk voor optimale gezondheid. Alcohol moet volledig worden vermeden tijdens de behandeling en beperkt na genezing. Een gezonde voeding, regelmatige beweging en adequate rust ondersteunen het herstel van de lever.
Na succesvolle behandeling vindt follow-up plaats op 12 en 24 weken om SVR (sustained virologic response) te bevestigen. Bij patiënten met gevorderde fibrose of cirrose zijn levenslange controles noodzakelijk. Vaccinatie tegen hepatitis A en B wordt sterk aanbevolen om verdere leverbelasting te voorkomen. Familie en partners kunnen screening en voorlichting ontvangen via de GGD.
