Kanker ontstaat wanneer cellen in het lichaam ongecontroleerd beginnen te groeien en zich delen. Deze abnormale cellen kunnen gezond weefsel binnendringen en zich via het bloed of lymfesysteem verspreiden naar andere delen van het lichaam. In Nederland worden jaarlijks ongeveer 118.000 nieuwe gevallen van kanker gediagnosticeerd.
De meest voorkomende soorten kanker in Nederland zijn:
Er bestaat een belangrijk onderscheid tussen goedaardige en kwaadaardige tumoren. Goedaardige tumoren groeien langzaam en verspreiden zich niet, terwijl kwaadaardige tumoren agressief kunnen groeien en uitzaaiingen vormen. Belangrijke risicofactoren zijn leeftijd, erfelijkheid, roken, overgewicht en blootstelling aan schadelijke stoffen. Vroege detectie door regelmatige controles vergroot de kans op succesvolle behandeling aanzienlijk.
Chemotherapie werkt door kankercellen te beschadigen of te vernietigen met behulp van krachtige geneesmiddelen. Deze medicijnen verstoren de groei en deling van kankercellen, maar kunnen ook gezonde cellen beïnvloeden. Nederlandse apotheken bieden verschillende chemotherapie medicijnen onder strikte controle en begeleiding van oncologen.
Chemotherapie kan op verschillende manieren worden toegediend:
Veelvoorkomende bijwerkingen zijn misselijkheid, vermoeidheid, haaruitval en verhoogde infectiegevoeligheid. Nederlandse apotheken bieden ondersteunende medicijnen tegen misselijkheid en pijn. Patiënten krijgen uitgebreide begeleiding over het omgaan met bijwerkingen en wanneer contact op te nemen met de zorgverlener. Regelmatige bloedcontroles monitoren de respons op behandeling.
Tijdens een kankerbehandeling hebben patiënten vaak te maken met verschillende bijwerkingen die hun kwaliteit van leven kunnen beïnvloeden. Gelukkig zijn er in Nederlandse apotheken diverse ondersteunende medicijnen beschikbaar om deze klachten te verlichten en het herstel te bevorderen.
Misselijkheid en braken komen frequent voor tijdens chemotherapie. Effectieve medicijnen zoals ondansetron en metoclopramide helpen deze vervelende bijwerkingen onder controle te houden. Deze medicatie wordt vaak preventief voorgeschreven om misselijkheid voor te zijn.
Voor kankerpijn zijn er gespecialiseerde pijnstillers beschikbaar die aangepast zijn aan de specifieke behoeften van oncologische patiënten. Daarnaast kunnen medicijnen tegen vermoeidheid en bloedarmoede (anemie) het energieniveau verbeteren.
Hormonale therapie is een belangrijke behandelvorm voor hormoonafhankelijke kankersoorten, waarbij de groei van kankercellen wordt geremd door het blokkeren van specifieke hormonen. Deze behandeling is vooral effectief bij borstkanker en prostaatkanker, waar hormonen zoals oestrogeen en testosteron de tumorgroei kunnen stimuleren.
Nederlandse apotheken bieden een breed scala aan hormonale therapieën aan. Voor borstkanker behoren tamoxifen, anastrozol en letrozol tot de meest voorgeschreven medicijnen. Deze middelen werken door oestrogeenreceptoren te blokkeren of de oestrogeenproductie te remmen.
Voor prostaatkankerpatiënten zijn er verschillende hormonale behandelingen beschikbaar die de testosteronproductie onderdrukken of de werking ervan blokkeren. De keuze voor een specifieke hormonale therapie hangt af van het stadium van de kanker, de hormoonreceptorstatus en individuele patiëntfactoren.
Immunotherapie en doelgerichte therapie vormen de nieuwste generatie kankermedicijnen die specifiek gericht zijn op kankercellen. Deze innovatieve behandelingen werken door het immuunsysteem te versterken of door specifieke moleculaire doelwitten in kankercellen aan te vallen. In Nederland zijn deze moderne therapieën beschikbaar via gespecialiseerde ziekenhuizen en oncologische centra.
Nederlandse apotheken verstrekken diverse immunotherapie medicijnen onder specialistische begeleiding. Deze medicijnen stimuleren het lichaamseigen afweersysteem om kankercellen effectiever te herkennen en te bestrijden. Voorbeelden zijn checkpoint-remmers en CAR-T celtherapieën die bij verschillende kankertypen worden toegepast.
Monoklonale antilichamen zijn laboratorium-gemaakte antilichamen die specifieke eiwitten op kankercellen herkennen. Deze doelgerichte medicijnen worden gebruikt bij behandeling van borstkanker, darmkanker, en bloedkankers. De toediening vindt plaats in ziekenhuizen onder medisch toezicht.
Tyrosinekinase remmers blokkeren specifieke enzymen die kankercellen nodig hebben voor groei en overleving. Deze orale medicijnen zijn beschikbaar voor behandeling van verschillende kankersoorten, waaronder longkanker, nierkanker en leukemie. Regelmatige monitoring van bijwerkingen is essentieel tijdens de behandeling.
De Nederlandse zorgverzekering vergoedt immunotherapie en doelgerichte therapie via het basispakket wanneer deze medicijnen zijn opgenomen in het GVS (Geneesmiddelen Vergoedings Systeem). Voor nieuwe behandelingen kan tijdelijke vergoeding mogelijk zijn via het Zorginstituut Nederland.
Na kankerbehandeling kunnen langetermijn bijwerkingen optreden die medicamenteuze ondersteuning vereisen. Farmaceutische zorg richt zich op behandeling van neuropathie, vermoeidheid, hormoonverstoringen en cognitieve problemen. Nederlandse apothekers werken nauw samen met oncologen om optimale nazorg te bieden.
Bisfosfonaten en andere botbeschermende medicijnen zijn cruciaal voor patiënten die chemotherapie of hormoontherapie hebben ondergaan. Deze medicijnen voorkomen botafbraak en verminderen het risico op fracturen. Reguliere controle van botdichtheid en nierfunctie is noodzakelijk tijdens gebruik.
Specifieke huidverzorging is essentieel na radiotherapie en chemotherapie. Nederlandse apotheken bieden gespecialiseerde producten voor gevoelige huid, littekenverzorging en bescherming tegen UV-straling. Deze producten zijn vaak verkrijgbaar zonder recept maar verdienen professioneel advies.
Voedingssupplementen ondersteunen het herstelproces na kankerbehandeling. Belangrijke supplementen omvatten:
Families met erfelijke kankersyndromen kunnen preventieve medicatie overwegen. Voor BRCA-mutatiedragers zijn er preventieve opties zoals tamoxifen ter vermindering van borstkankerrisico. Genetische counseling en specialistische begeleiding zijn voorwaarden voor dergelijke preventieve behandelingen in Nederland.
Nazorg vereist regelmatige evaluatie van medicatie effectiviteit en bijwerkingen. Nederlandse apothekers voeren medicatiereview uit om interacties te voorkomen en therapietrouw te optimaliseren. Dosisaanpassingen worden gemaakt op basis van laboratoriumuitslagen en klinische respons onder medisch toezicht.
